Mérida, photo-οδοιπορικό σε ένα αρχιτεκτονικό στολίδι του Μεξικού

Τι πόλη είναι αυτή;! Τι πόλη! Με συνεπήρε.

Δεν έμεινα πολύ. Έκανα ένα μικρό πέρασμα και περπάτησα ελάχιστα στα πολύχρωμα στενά της, αλλά πήρα μια καλή γεύση του αρχιτεκτονικού μεγαλείου της.

Είναι μια πόλη καλλιτεχνική. Ακόμα και τώρα μες στην πανδημία, έχει παλμό νεανικό και αντικρίζεις παντού κομψοτεχνήματα. Όσοι συνάντησα μου είπαν ότι προ πανδημίας έβλεπες σε κάθε γωνιά και σε κάθε πλατεία -που είναι κάμποσες, καλή ώρα σαν την Ηλιούπολη- κάτι να γίνεται, κάτι να παίζει. Από χορό, τραγούδι και θεατρικά δρώμενα, μέχρι εκθέσεις ζωγραφικής, παζάρια με τοπικά προϊόντα, φαγητό του δρόμου, ό,τι μπορείς να φανταστείς. Τώρα με την πανδημία εξακολουθεί ο κόσμος να είναι στις πλατείες, αλλά τα δρώμενα είναι ελάχιστα. Το φαγητό ωστόσο δεν λείπει και μπορείς να διακρίνεις τα διάσημα κονάκια από τις ουρές των ανθρώπων που συρρέουν και περιμένουν υπομονετικά για τις λιχουδιές με μασκούλα και αποστάσεις ασφαλείας.

Είναι μια πόλη με περίπου ένα εκατομμύριο κατοίκους, σαν τη Θεσσαλονίκη ένα πράγμα. Μου θύμισε σε αρκετές φάσεις την Νύφη του Βορρά μας, γιατί εκτός από τον φοιτητόκοσμο που κατακλύζει τους δρόμους, έχει καλοντυμένους κατοίκους, άσχετα από το πορτοφόλι του καθένα, περιποιημένους, με κοσμοπολίτικο αέρα. Με άλλα λόγια: έχει κατοίκους με στυλ. Έχει κι έναν δρόμο σαν τη Βασιλίσσης Όλγας περίπου μόνο με αρχοντικά, χτισμένα τη χρυσή εποχή μεταξύ 1888 και 1904, μια εποχή που έφερε άνθηση στην περιοχή λόγω της βιομηχανίας των Henequen. Ο δρόμος αυτός λέγεται Paseo de Montejo προς τιμήν του Francisco de Montejo, Ισπανού κατακτηκή που ίδρυσε τη Μέριδα τον 16ο αιώνα και Henequen είναι ένα φυτό, του οποίου η επεξεργασία, εκτός από ένα ποτό παρόμοιο της τεκίλας, δίνει και ίνες τόσο ανθεκτικές που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ενδυμάτων και άλλων προϊόντων για οικιακή, εμπορική, γεωργική και βιομηχανική χρήση. Η βιομηχανία των Hanequen παρήκμασε μετά τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, γιατί οι συνθετικές ίνες αντικατέστησαν το φυσικό προϊόν.

Πρωτεύουσα της πολιτείας του Yucatan, μιας πολιτείας με άφθονο τουρισμό, καθώς η χερσόνησος του Γιουκατάν βρίσκεται από τη μεριά του Ατλαντικού Ωκεανού, στην Καραϊβική θάλασσα και βρίθει από εξωτικές παραλίες, από αυτές που βλέπουμε στα περιοδικά με τα τιρκουάζ νερά και τους πράσινους κοκοφοίνικες που ξεπετάγονται από το πουθενά σαν χέρια αρπακτικά έτοιμα να σε αρπάξουν για να σε πετάξουν μες στα τιρκουάζ νερά. Είκοσι λεπτά απέχει η Μέριδα από την κοντινότερη παραλία, ωστόσο αν συνεχίσεις μία ώρα με το αμάξι συναντάς ατέλειωτες λευκές παραλίες που κάποιες φορές τον χρόνο γίνονται μαύρες από το sargasso, φυτά που ξεβράζει η θάλασσα και ξεραίνονται στον ήλιο.

Ο τουρισμός όμως δεν αναζητά μόνο τις εξωτικές παραλίες. Όποιος τύχει να βρεθεί στη Μέριδα, για να πει ότι άξιζε το ταξίδι που έκανε, οφείλει να επισκεφτεί τουλάχιστον μία cenote και μία πυραμίδα των Μάγιας. Οι Μάγιας φυσικά ζουν και βασιλεύουν, υπάρχουν ακόμα και μιλούν τη γλώσσα τους, οι πυραμίδες των προγόνων τους είναι παντού, εκτός από τις πολύ γνωστές όπως είναι η Chichen Itza που επισκέφτηκα πέρυσι με την αδερφή μου λίγο πριν το τσουνάμι της πανδημίας, έχει κι άλλες μικρότερες που αξίζει να επισκεφτεί και να αναρριχηθεί κανείς.

Ανέφερα όμως και τη λέξη cenote. Τι είναι πάλι αυτές οι σενότες; Νερόλακκοι, αυτό είναι, με υπόγεια νερά που βγήκαν στην επιφάνεια μετά από σεισμούς και καταποντισμούς. Τις βρίσκεις κατά χιλιάδες (!) στη χερσόνησο Γιουκατάν και μπορεί να είναι ανοιχτές, μισάνοιχτες, κλειστές, υπόγειες, σε σπηλιές, ό,τι θες. Προέρχεται από τη λέξη των Μάγιας ts'ono'ot που σημαίνει μια τρύπα στο νερό. Οι Μάγιας χρησιμοποιούσαν τις σενότες για να προμηθεύονται νεράκι της γης και να κάνουν τις θυσίες τους, εμείς πάλι σήμερα μπορούμε να κολυμπήσουμε και να πάρουμε λίγη ενέργεια από τη μαγεία της φύσης και ενός αρχαίου θαυμαστού πολιτισμού.

Επιστρέφω όμως στη Μέριδα για να πω ότι από τα πρώτα πράγματα που μου έκαναν εντύπωση είναι που τα περισσότερα σπίτια που είδα και θαύμασα ήταν μονοκατοικίες. Καθώς έγραψα ότι μου θύμισε σε αρκετές φάσεις τη Θεσσαλονίκη, σε αυτό το κομμάτι δεν της μοιάζει καθόλου. Σε έκταση δε, η Μέριδα είναι τεράστια, γιατί πώς αλλιώς να απλωθεί το ένα εκατομμύριο των κατοίκων της. Οι δρόμοι της πάλι μου φάνηκαν σαν το παραμύθι χωρίς τέλος της Πηνελόπης Δέλτα. Σε μια κουβέντα που έκανα με έναν αρχιτέκονα εκεί ονόματι Mauricio, έμαθα ότι συγκαταλέγεται σε ένα από τα αρνητικά της Μέριδα που εκτείνεται κατά πλάτος και όχι κατά ύψος όπως είθισται σε όλες τις μεγαλουπόλεις. Είναι πολλά τα πρακτικά θέματα που οφείλει να λύσει μία απλωμένη σε έκταση πόλη όπως είναι η ύδρευση, το ηλεκτρικό, οι τηλεπικοινωνίες, τα μέσα μαζικής μεταφοράς, η επίστρωση των δρόμων, θέματα που απλοποιούνται κατά πολύ όταν η ανάπτυξη επιτελείται κατακόρυφα και όχι οριζόντια. Αρχιτεκτονικά ίσως να έχει τα χίλια δίκια ο Μαουρίσιο, εγώ όμως πολύ απόλαυσα την ποιότητα της ζωής στους κήπους και τις μονοκατοικίες και όχι σε διαμερίσματα των 50 τετραγωνικών μέτρων.

Οι κακές γλώσσες λένε ότι η Μέριδα είναι από τα λίγα μέρη του Μεξικού που θεωρούνται απόλυτα ασφαλή και απαγκιστρωμένα από τα καρτέλ των ναρκωτικών για έναν και μόνο λόγο: εκεί ζουν οι οικογένειες των βαρόνων. Οι βαρόνοι λοιπόν ελέγχουν την περιοχή, αλλά την έχουν απομονώσει από τις δραστηριότητές τους για να μπορούν οι γυναίκες και τα παιδιά τους να ζουν μία ήρεμη οικογενειακή ζωή. Αλήθεια, ψέματα, δεν ξέρω. Ναι, η γενική αύρα που αποπνέει η περιοχή είναι πλούσια, έχει όμως και επιχειρήσεις που ελέγχονται από τις ΗΠΑ λόγω της φτηνής παραγωγής και της χαμηλής φορολογίας, όπως για παράδειγμα... την παραγωγή σε ζώνες ασφαλείας για αυτοκίνητα και άλλα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Όπως έγραψα, ήταν μικρό το πέρασμα για να εντρυφήσω περισσότερα στα μυστικά και τα κοινωνικοπολιτικά θέματα της συναρπαστικής αυτής πόλης που έχει καλοκαίρι και υψηλές θερμοκρασίες σχεδόν όλο τον χρόνο. Θα ήθελα ωστόσο να επιστρέψω μετά την πανδημία για να μπω στους καλλιτεχνικούς ρυθμούς της και να μάθω περισσότερα για τον τρόπο ζωής.